ทำไมเมืองเพชรบูรณ์ จึงเป็น “เมืองมะขามหวาน”

มะขาม เป็นไม้เขตร้อน มีถิ่นกำเนิดอยู่ในทวีปแอฟริกาแถบประเทศซูดาน, ประเทศแคเมอรูน, ประเทศไนจีเรีย, ประเทศเคนยา, ประเทศแซมเบีย, และประเทศแทนซาเนีย ต่อมามีการนำเข้ามาในแถบประเทศเขตร้อนของเอเชียและประเทศแถบลาตินอเมริกา และในปัจจุบันมีมากในประเทศเม็กซิโก

ชื่อมะขามในภาคต่าง ๆ เรียก มะขามไทย ภาคกลาง ขาม ภาคใต้ ตะลูบ โคราช ม่วงโคล้ง (กะเหรี่ยง-กาญจนบุรี) อำเปียล เขมร จังหวัดสุรินทร์ ในภาษาอังกฤษใช้คำว่า tamarind ซึ่งมาจากภาษาอาหรับ:تمر هندي (tamr hindī) แปลว่า Indian date

มะขามเป็นพันธุ์ไม้มงคลพระราชทานและต้นไม้ประจำจังหวัดเพชรบูรณ์ มะขามในไทยมีสองชนิดคือมะขามเปรี้ยวและมะขามหวาน โดยมะขามหวานมีหลายพันธุ์เช่น พันธุ์น้ำผึ้ง อินทผลัม หมื่นจง สีทอง ในบางครั้งจะเรียกมะขามตามลักษณะของฝัก เช่น มะขามขี้แมว คือมะขามฝักกลม มะขามกระดาน คือมะขามฝักแบน มะขามข้อเดียวคือมะขามที่ฝักมีข้อเดียวออกกลมป้อม

มะขามจากเมืองอื่นๆ อาจเปรี้ยวจนเข็ดฟัน แต่ทำไมมะขามเมืองเพชรบูรณ์ถึงหวานอร่อยกินเพลิน? หลายคนคงสงสัย?

ไม่มีใครเอาน้ำตาลไปฉีดต้นมะขามหรอก เพราะคำตอบที่แท้จริงคือดินของจังหวัดเพชรบูรณ์เป็นดินร่วนอุดมด้วยธาตุโพแทสเซียม ภูมิอากาศก็ร้อนแล้ง รวมทั้งสภาพภูมิประเทศซึ่งเป็นเขาสูง เอื้อต่อการปลูกมะขาม โดยเฉพาะมะขามหวานที่มีชื่อเสียงไปทั่วประเทศ กระทั่งเพชรบูรณ์ได้ชื่อว่าเป็น

"เมืองมะขามหวาน"

เพชรบูรณ์มีมะขามปลูกกันมากแทบทุกอำเภอ โดยเฉพาะที่ อำเภอชนแดน ได้ผลผลิตคุณภาพดี มีหลากหลายพันธุ์ ออกสู่ตลาดหมุนเวียนกันไป

พันธุ์หมื่นจง เป็นต้นตระกูลของพันธุ์มะขามหวาน มีอายุมากราว 200 ปี ถิ่นกำเนิดอยู่ที่ อำเภอหล่มเก่า โดย ”ขุนหมื่นจง” เป็นผู้นำมาปลูก เนื้อพันธุ์นี้เหนียวเหมือนกล้วยตาก รสชาติหอมหวาน เมล็ดเล็ก ล่อนง่าย

พันธุ์สีทอง เรียกอีกชื่อว่า “พันธุ์นายหยัด” เพราะ ประหยัด กองมูล เกษตรกรชาว อำเภอหลมเก่า เป็นผู้นำมาปลูก เป็นที่ยอมรับกันว่าเป็นสายพันธุ์ที่ดีเยี่ยม เปลือกเป็นสีเหลืองทอง เนื้อหนา รสหวานจัด จะสุกในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ถึงต้นเดือนมีนาคม

พันธุ์ประกายทอง ต้นกำเนิดอยู่ที่บ้านโป่งตาเบ้า อำเภอชนแดนโดย “เจียง แซ่เฮง” ได้นำเมล็ดมาเพาะพันธุ์มาปลูก จะแก่เก็บได้ราวเดือนธันวาคม ฝักมีขนาดยาว ใหญ่ โค้งงอ ไม่มีเหลี่ยม เมื่อสุกเปลือกจะบาง ผิวเรียบเป็นสีน้ำตาล เนื้อหนามีสีน้ำผึ้ง รสหอมหวาน รกหุ้มเนื้อน้อย เมล็ดเล็ก

มะขามพันธุ์ต่าง ๆ ออกสู่ตลาดราวเดือน ธันวาคม -มีนาคม ทางจังหวัดจึงจัดงานเทศกาลมะขามหวานขึ้นในช่วงเดือนมกราคม ช่วงนี้จึงมีมะขามจำหน่ายตามเส้นทางต่าง ๆ ในตัวเมืองเพชรบูรณ์มากกว่าช่วงเวลาอื่น โดยเฉพาะบนทางหลวงหมายเลข 21 (สระบุรี-หล่มสัก) นักท่องเที่ยวสามารถชิมและเลือกซื้อได้

นอกจากมะขามหวานสด ๆ แล้ว ยังมีมะขามแปรรูป เช่น มะขามหวานคลุกน้ำตาล มะขามหวานแช่อิ่ม มะขามหวานอัดเม็ด มะขามกวน มะขามเคลือบช็อกโกแลต แยมมะขาม กล้วยฉาบไส้มะขามจำหนายด้วย น่าลองหาซื้อไปชิม

สินค้าโอทอป "ปิ่นเพชร"

ประโยชน์และสรรพคุณของมะขามหวาน

-มะขาวหวานมีสารต้านอนุมูลอิสระหลายประเภทจึงสามารถช่วยเสริมสร้างภูมิต้านทานโรคได้ดี

-มะขามหวานมีวิตามินซีสูงจึงสามารถช่วยบำรุงผิวพรรณสดใสเปล่งปลั่งชะลอการแก่กว่าวัยและลดรอยเหี่ยวย่นได้

-มะขามหวานมีธาตุเหล็กสูงสามารถช่วยบำรุงและสร้างเม็ดเลือดได้ดี

-ส่วนใบและผลดิบสามารถใช้เป็นยาระบายและเป็นยาขับพยาธิ แก้หวัด ลดอาการอักเสบ มีสารต้านมะเร็ง ช่วยลดไขมันในเลือดได้

-ผลสุกสารมารถเป็นป้องกันโรคเบาหวาน มีสารช่วยละลายเสมหะ บำรุงร่างกายมีสารอาหารมากมาย

-เมล็ดสามารถนำมาแปลรูปเป็นอาหารทานเล่นได้และเป็นยาช่วยรักษาอากาท้องเสีย ขับพยาธิได้ แต่ไม่ควรรับประทานเยอะเพราะจะทำให้เกิดอาการท้องอืดท้องเฟ้อได้

-รากต้มเป็นน้ำดื่มช่วยขับพยาธิ เป็นยาช่วยขับปัสสาวะช่วยรักษาโรคผิวหนังได้ดี

มะขามหวานสามารถนำมาแปลรูปเพื่อเก็บรักษาไว้รับประทานให้ได้นานๆได้หลากหลายประเภท มะขามหวานสามารถปลูกได้ทุกสภาพภูมิอากาศ เห็นข้อดีประโยชน์และสรรพคุณของมะขามหวานแล้วว่ามีมากมายเพียงไร หาพื้นที่ปลูกไว้ติดบ้านไว้เพื่อรับประทานเองสักต้นสองต้นนะคะ