ซิ่นหมี่ปลากระดี่

ซิ่นหมี่ลายปลากระดี่ เป็นซิ่นหมี่คั่นน้อยของไทหล่มอีกชนิดหนึ่ง เป็นลายที่มีแพร่หลายในชุมชนบ้านพร้าว บ้านโพน (บ้านเนินในปัจจุบัน) อำเภอหล่มเก่า จังหวัดเพชรบูรณ์

หมี่คั่น เป็นการสร้างลวดลายมัดหมี่บนผืนผ้า ให้มีลักษณะเป็นแถบลายริ้วยาวแคบ เกือบตลอดผืน ผ้ามีความกว้างประมาณ 1-3 เซ็นติเมตร เรียงรายต่อกัน โดยเว้นช่องไฟอย่างเป็นระเบียบ เต็มตลอดทั้งผืน ผ้า เรียกว่า หมี่คั่น เอกลักษณ์ของหมี่คั่น คือ ในแถบริ้วแต่ละแถบจะบรรจุด้วยลายมัดหมี่แบบต่างๆ ซึ่งเป็นแม่ ลายแบบเรียบง่าย ถือเป็นลายพื้นฐานโบราณดั้งเดิม เช่น ลายหมากจับ ลายโคม ลายขอ ลายนาค เป็นต้น และในระหว่างแถบลายแต่ละแถบจะมีเส้นริ้วแคบๆ แทรกคั่นระหว่างแถบลายมัดหมี่เหล่านี้ ส่วนผ้าซิ่นหมี่ คั่น ที่มีลายมัดหมี่ตกแต่งที่ตีนซิ่น หรือ เชิงซิ่นเป็นแถบกว้างประมาณ 3-15 เซนติเมตร ซึ่งเป็นอีกลักษณะหนึ่งของผ้าซิ่นหมี่คนที่ แสดงถึงอิทธิพลจากลาว ซึ่งเป็นวัฒนธรรมผ้าทอที่มีการผสมผสานกันอย่างชัดเจนระหว่าง กลุ่มชาติพันธ์ลาวเหนือ ลาวเวียง และ ลาวอีสาน

ซิ่นหมี่ลายปลากระดี่

ซิ่นหมี่ลายปลากระดี่ เป็นซิ่นที่มีลายเดียวลวดทั้งผืน หรือเรียกว่า" ซิ่นหมี่ตาเดียว" คือทั้งผืนจะมีแค่ลายเดียวทอวนไปทั้งผืน ไม่เน้นการคั่นลายเส้น เน้นลายหมี่ทอต่อหลอดให้เกิดการประกบกันของลายเวลาทอจะต้องทำการร้อยหลอดเหมือนการทอซิ่นหมี่วง เพื่อเวลาทอลายจะได้ออกมาประกับกันสวยงามโดยซิ่นหนึ่งผืนจะต้องมัดหมี่2-3หัวเพื่อให้ได้ขนาดผืนพอใส่ เพราะหมี่1หัว จะทอได้เพียง 20 กว่าตาไม่เกิน 30 ซิ่งไทหล่มจะค้นหมี่ลำเล็กลำน้อยทำให้หนึ่งผืนต้องใช้หมี่หลายหัว เดิมมักมีการแจะแต้มสีเพิ่มลูกเล่นความสวยงามความสดใสขึ้นมา ซิ่นชนิดนี้จึงได้รับความนิยมในการสวมใส่สำหรับในกลุ่มสาวๆในสมัยนั้น โดยในสมัยก่อนสาวไทหล่มจะนิยมสวมซิ่นหัวแดงตีนก่านนี้คู่กับเสื้อแขนกระบอก ผ้าเบี่ยงลายไส้ปลาไหล ดังที่เคยมีคำกล่าวบรรยายถึงการแต่งกายของสาวไทหล่มในยุคสมัยนั้นว่า "หญิงนุ่งซิ่นหัวแดงตีนก่าน ผมเกล้ามวย ถือผ้าเบี่ยงแพร"

"หญิงนุ่งซิ่นหัวแดงตีนก่าน ผมเกล้ามวย ถือผ้าเบี่ยงแพร"

มีลายเดียวลวดทั้งผืน หรือเรียกว่า" ซิ่นหมี่ตาเดียว"

ฝีมือการทอแม่เรี้ยนบ้านพร้าว ทอด้วยไหมแท้ทั้งผืน

คั่นเส้นพุ่งด้วยสีเหลืองย้อมแก่นขนุน สีแดงย้อมจากครั่ง สีเขียวจากเปลือกเพกา สีมะขามจากครั่งลงโคลน

ซิ่นผืนนี้เป็นงานทอใหม่ ทอในปี2564 ฝีมือการทอแม่เรี้ยนบ้านพร้าว ทอด้วยไหมแท้ทั้งผืน มัดหมี่9ลำ ทอคั่นริ้วสลับการยกขิด และแทรกดิ้นโลหะเส้นเล็กๆ ยืนด้วยสีดำเคมี คั่นเส้นพุ่งด้วยสีเหลืองย้อมแก่นขนุน สีแดงย้อมจากครั่ง สีเขียวจากเปลือกเพกา สีมะขามจากครั่งลงโคลน

ในบางหมู่บ้านหรือบางพื้นอาจเรียกต่างกันออกไป หรือหากข้อมูลที่นำเสนอไม่ถูกต้องหรือขาดหายไปประการใด สามารถนำเสนอร่วมกันในแนวทางที่ถูกต้องและสร้างสรรค์เพื่อสือทอดผ้าพื้นเมืองไทหล่มให้คงอยู่ต่อไป

ความนิยมในการสวมใส่สำหรับในกลุ่มสาวๆในสมัยนั้น